Trái ngược với vẻ mặt đầy lo âu của những hộ trồng thanh long theo phương thức truyền thống, người trồng thanh long theo hướng GAP (gồm VietGAP và GlobalGAP - thực hành sản xuất nông nghiệp tốt) ở Bình Thuận lại đang rất phấn khởi vì đã được các thương lái, cơ sở, doanh nghiệp thu mua ký hợp đồng bao tiêu toàn bộ sản phẩm.
Với diện tích gần 30.000ha, sản lượng xấp xỉ 600.000 tấn/năm, tỉnh Bình Thuận được xem là “thủ phủ thanh long” của cả nước. Thời gian qua, sau những biến cố vì loại trái cây này liên tục mất giá, bán không ai mua, người trồng thanh long theo phương thức truyền thống ở tỉnh Bình Thuận bắt đầu quan tâm hơn đến việc phải thay đổi tập quán sản xuất theo hướng tốt và an toàn hơn để có thể trụ vững trước những đòi hỏi ngày càng khắt khe của thị trường.
Thanh long GAP luôn ổn định
Những ngày cuối năm 2018, có mặt tại một số vùng trồng thanh long lớn ở tỉnh Bình Thuận, người dân đang hối hả chăm sóc những vườn thanh long trĩu quả để kịp phục vụ cho thị trường trong dịp Tết Nguyên đán 2019 đang cận kề.
Trái ngược với vẻ mặt đầy lo âu của những hộ trồng thanh long theo phương thức truyền thống, người trồng thanh long theo hướng GAP (gồm VietGAP và GlobalGAP - thực hành sản xuất nông nghiệp tốt) lại đang rất phấn khởi vì đã được các thương lái, cơ sở, doanh nghiệp thu mua ký hợp đồng bao tiêu toàn bộ sản phẩm.
Gia đình ông Nguyễn Trấn (xã Hàm Liêm, huyện Hàm Thuận Bắc, tỉnh Bình Thuận) có vườn thanh long hơn 1.000 trụ, nhờ tham gia chương trình sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, nên hiện đã có thương lái đặt cọc tiền để bao tiêu toàn bộ sản phẩm với giá rất cao.
Sản xuất thanh long theo hướng GAP góp phần giữ uy tín và chất lượng cho sản phẩm thanh long Bình Thuận“Thanh long sản xuất theo hướng sạch hiện đang rất hút hàng. Hiện gia đình tôi chỉ việc chăm sóc thật tốt vườn thanh long để cho năng suất cao, còn đầu ra thì không phải lo nữa. Tết này hy vọng sẽ sung túc”, ông Trấn phấn khởi.
Cùng với đó, một số trang trại thanh long khác ở tỉnh Bình Thuận lại đang thực hiện sản xuất theo quy trình GlobalGAP (thực hành nông nghiệp tốt toàn cầu) để có thể xuất khẩu qua các thị trường khó tính. Điển hình như trang trại thanh long của Công ty Rau quả Bình Thuận (xã Hàm Minh, huyện Hàm Thuận Nam); HTX Thanh long Thuận Tiến (xã Hàm Liêm)...
Ông Võ Huy Hoàng, Giám đốc Công ty Rau quả Bình Thuận, chia sẻ: “Từ việc liên kết sản xuất với các hộ dân ở địa phương sản xuất thanh long theo hướng an toàn, thời gian qua, dù cho thị trường thanh long truyền thống có gặp khó khăn thì người dân luôn bán được với giá cao, cuộc sống ổn định”.
Hiện nay, Công ty Rau quả Bình Thuận mỗi năm xuất khẩu hơn 9.000 tấn thanh long đạt tiêu chuẩn đến các thị trường khó tính trên thế giới như Canada, UAE, Singapore...
Hướng đi bền vững
Theo Sở NN-PTNT tỉnh Bình Thuận, đến nay diện tích sản xuất thanh long VietGAP và GlobalGAP toàn tỉnh đã đạt trên 10.000ha (tăng hơn 200ha so với năm 2017, chiếm hơn 30% diện tích thanh long cả tỉnh). Toàn tỉnh đang có gần 10.000 hộ nông dân tham gia và hình thành được gần 400 tổ hợp tác, nhóm liên kết và trang trại sản xuất theo mô hình VietGAP.
Tuy nhiên, so với tiềm năng, lợi thế thì diện tích thanh long sản xuất theo hướng GAP còn phát triển chậm. Hiện thanh long Bình Thuận tiêu thụ trên thị trường dưới dạng tươi, trong đó 15% sản lượng tiêu thụ nội địa và 85% sản lượng xuất khẩu (chủ yếu qua Trung Quốc theo đường tiểu ngạch).
Trong khi đó, nhiều năm qua, sản lượng thanh long xuất khẩu chính ngạch chỉ chiếm 2% - 3% tổng sản lượng thanh long toàn tỉnh. Để xuất khẩu chính ngạch, thanh long phải được sản xuất sạch, truy xuất nguồn gốc, trải qua các công đoạn kiểm tra nhiều tiêu chí về an toàn thực phẩm theo yêu cầu của đối tác.
Thế nhưng, hiện nay chưa có nhiều nông dân ở địa phương đưa ra thị trường sản phẩm thanh long đạt tiêu chuẩn mà các thị trường khó tính đưa ra. Chính những điều này khiến cho thanh long Bình Thuận chưa thể phát triển đúng với tiềm năng vốn có của mình.
Vì vậy, theo ông Phạm Hữu Thủ, Chánh Văn phòng Sở NN-PTNT tỉnh Bình Thuận, việc sản xuất thanh long theo hướng GAP đang tạo ra môi trường thuận lợi để đáp ứng nhanh tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất theo hướng an toàn; đồng thời đáp ứng việc nâng cao giá trị sản phẩm thanh long Bình Thuận, đáp ứng nhu cầu xuất khẩu.
Mặt khác, sản xuất theo hướng GAP góp phần cải thiện môi trường, giảm tình trạng lạm dụng thuốc bảo vệ thực vật, qua đó từng bước làm thay đổi tập quán sản xuất truyền thống của nông dân, góp phần giữ uy tín và chất lượng cho sản phẩm thanh long Bình Thuận.
NGUYỄN TIẾN - Sài gòn giải phóng online